پلاک دندانی که تجمعی از باکتری های مقیم دهان می باشد به صورت لایه ای روی دندان ها را می پوشاند که اگر بهداشت مناسب دهان رعایت نشود ، این پلاک باکتریایی باعث بوجود آمدن بیماری لثه می شود. البته فاکتور های دیگری نیز در بیماری لثه دخالت دارند ک عبارتند از:
۱-تغییرات هورمونی ، به عنوان مثال در دوران بارداری،دوران بلوغ،یائسگی و عادت های ماهیانه ، لثه ها بسیار حساس و مستعد بیماری ژنژیویت (التهاب لثه) می شوند.
۲-بیماری های خاص ، می توانند سلامت بافت لثه را تحت تاثیر قرار دهند، مانند:سرطان یا بیماری ایدز(HIV (که در سیستم ایمنی بدن اختلال وارد می کنند و فرد در معرض ابتلا به عفونت قرار می گیرد. از آنجایی که بیماری دیابت توانایی بدن رادر استفاده از قند خون تحت تاثیر می گذارد بیماران دیابتی ریسک بالاتری برای ابتلا به عفونت دارند .از جمله اینها میتوان به بیماری های پریودنتال (بیماری های لثه ای) و پوسیدگی های دندانی اشاره کرد.
۳-بعضی داروها ، میتوانند روی سلامت دهان اثر بگذارند زیرا ترشح بزاق دهان را کم می کنند_ بزاق از لثه ها ودندان ها محافظت میکند_ مثل دارو های ضد فشار خون،داروهای ضد پیری وداروهای قلبی وضد تشنج .
۴-عادت های بد مثل استفاده از دخانیات، باعث میشود که ترمیم لثه ها با مشکل مواجه شود.
۵- بهداشت دهانی ضعیف مثل عدم استفاده از مسواک و نخ دندان روزانه، باعث میشود ک بیماری ژنژیویت (التهاب لثه) خیلی سریع پیشرفت کند.
۶-تاریخچه خانوادگی بیماری دهان و دندان ،می تواند یک فاکتور دخیل در بوجود آمدن بیماری ژنژیویت باشد.
علائم بیماری های لثه
بیماری لثه ممکن است بدون علامت درد ، پیشرفت کند. حتی در مراحل شدید بیماری، ممکن است علائم اندکی در دهان ایجاد کند که عبارتند از:
خونریزی از لثه ها حین مسواک زدن وبعد از آن
لثه های قرمز، متورم و حساس
بوی بد دهان یا مزه بد در دهان
لثه های تحلیل رفته
پاکت دندانی(فاصله بین دندان و لثه که در اثر این بیماری بوجود میاید)و توسط دندانپزشک تشخیص داده میشود.
دندانها لق ویا جابجا می شوند
تغییرات در طرز قرار گرفتن دندان ها روی یکدیگر
حتی اگر شما هیچ علامتی را در دهان مشاهده نکنید ،این بدان معنی نیست که بطور قطع مبتلا به هیچگونه بیماری لثه ای نباشید.پس لزوم چکاپ های دندانپزشکی را نادیده نگیرید.
چطور میتوان از ابتلا به بیماری های لثه جلوگیری کرد؟
بیماری لثه در تمامی مراحل می تواند قابل درمان باشد، درصورتیکه بهداشت مناسب دهانی رعایت شود. بدین صورت که فرد مبتلا، حداقل دو بار در سال تحت درمان پاکسازی دهان، توسط دندانپزشک قرار بگیرد و مسواک ، نخ دندان و دهانشویه، هر روز استفاده کند.در حقیقت مسواک زدن صحیح _که می توانید از دندانپزشک خود بخواهید برایتان توضیح دهد_ پلاک باکتریایی را از سطوح دندان ها پاک می کند،نخ دندان نیز ذرات غذا و پلاک میکروبی را از بین دندان ها و زیر لثه برمی دارد،دهانشویه های آنتی باکتریال نیز می توانند باکتری های موجود در پلاک دندانی و بیماری لثه را کاهش دهند(طبق نظر انجمن دندانپزشکان امریکا)
تغییراتی در سبک زندگی و سیستم سلامت ما ، که ریسک ابتلا به بیماری های لثه را کاهش میدهند عبارتند از:
۱-ترک دخانیات، استفاده از تنباکو یک عامل بسیار مهم در شیوع پریودنتیت(بیماری لثه پیشرفته)می باشد،بطوریکه ریسک ابتلا به بیماری لثه، در افراد سیگاری هفت مرتبه بیشتر از افراد غیر سیگاری گزارش شده است.در ضمن مصرف دخانیات می تواند شانس موفقیت درمان های دهان را پایین آورد.
۲-کاهش استرس،استرس باعث می شود که سیستم ایمنی نتواند در برابر عفونت به خوبی مقابله کند.
۳-انتخاب یک رژیم غذایی بالانس و مغذی ، تغذیه مناسب به سیستم ایمنی کمک می کند تا توان مقابله با عفونت را داشته باشد،خوردن غذاهایی با محتوای آنتی اکسیدان بالا به عنوان مثال:غذاهایی ک شامل ویتامینE (روغن های گیاهی،آجیل،سبزیجات )و ویتامین C(مرکبات،بروکلی،سیب زمینی) هستند میتوانند به بدن کمک کنند تا بافت های آسیب دیده را ترمیم کنند.
۴-ازدندان قروچه و فشاردادن دندان ها اجتناب کنید، این عادات ، فشار زیادی روی بافت های محافظ دندان ها(بافت لثه) وارد می کنند و می توانند باعث تخریب این بافت ها شوند.
علیرغم رعایت بهداشت مناسب و انتخاب عادت های سالم، بعضی افراد بطور ژنتیکی(ارثی) مستعد بیماری لثه میباشند،این افراد باید برای چکاپ های مستمر،پاکسازی دندان ها و درمان لازم به دندانپزشک یا متخصص لثه مراجعه کنند.
درمان بیماری های لثه
روش های درمانی متفاوتی برای بیماری های لثه وجود دارد ،این روش های درمانی بسته به شدت بیماری، شامل روش های غیر جراحی، که در آن رشد باکتری ها کنترل می شود و روش جراحی، که در آن بافت لثه را تقویت و بازسازی می کنند،می باشد .
روش های غیر جراحی درمان بیماری های لثه(پریو)
پاکسازی محیط دهان که توسط دندانپزشک یا بهداشت کار دهان و دندان انجام می گیرد، فرآیندی است که طی آن پلاک و جرم های دندانی از بالا و زیر لثه برداشته شده و معمولا به افراد مبتلا به بیماری، دو نوبت در سال پیشنهاد می گردد.
تمیز کردن ریشه دندان که به آن روت پلنینگ (root planning )می گویند، یک روش غیر جراحی است که با کمک بی حسی موضعی انجام می شود. طی این روش سطوح ریشه پس از برداشتن جرم ،صاف و یکدست شده و باعث می گردد باکتری ها از آن مناطق ، حذف شوند در نتیجه یک سطح تمیزبرای قرار گرفتن مجدد لثه در کنارریشه دندان فراهم می شود.
درمان به روش جراحی بیماری های لثه
۱-طی این روش، لثه به روش جراحی کنار زده شده و جرم ها برداشته میشوند.در بعضی موارد ، سطوح نا منظم استخوان آسیب دیده ، صاف و یکدست می شود تا به مکانی برای تجمع باکتری ها تبدیل نشود .سپس لثه ها را به موقعیت اولیه خود برمی گردانند .این روش باعث کاهش فاصله بین لثه و دندان می شود _ جایی که باکتری های مضر دهان میتوانند رشد کنند و بیماری های لثه را بوجود آورند_. ( حذف پاکِت )
۲-پیوند استخوان(بن گرافت)
در این روش یا معمولا از استخوان خود فرد و یا با استفاده از پودر استخوان سنتتیک (مصنوعی) ، استخوان آسیب دیده در اثر بیماری لثه را ، جایگزین می کنند.
۳-پیوند بافت نرم لثه
در این روش لثه های نازک یا لثه هایی که تحلیل رفته اند، تقویت می شوند .این پیوند معمولا از سقف دهان فرد برداشته می شود و در محل آسیب دیده قرار می گیرد.
۴-روش های دیگری نیز وجود دارند که با استفاده از گرافت هایی (بافت های پیوندی) ، استخوان و لثه را تحریک به رشد ، در محل صحیح خود می کنند.
۵-جراحی استخوان که در آن استخوان آسیب دیده ، صاف و مجددا شکل دهی می شود تا به باکتری ها فرصت تجمع و رشد داده نشود.
در بعضی بیماران روش های غیر جراحی برای درمان، مناسب وکافی است. در واقع زمانی باید دست به دامن جراحی شد که بافت لثه بیمار، با هیچ یک از انواع روش های غیر جراحی درمان نشود .
Source:
American Academy of Periodontology.
American Dental Association.
Reviewed by Alfred D.Wyatt Jr.,DMD on January 26 ,2015
۲۰۱۵ web MD,LLC.AII Rights Reserved.
