دهان و بیماری های بدن

ارتباط سلامت دهان با سلامت بدن

در سالهای اخیر ارتباط سلامت دهان با سلامت بدن مورد توجه زیادی قرار گرفته است
به طوری که در یک مطالعه ،افرادی که مبتلا به بیماری لثه ای هستند به احتمال ۴۰ درصد مبتلا به یک بیماری مزمن میباشند .در این مقاله Web MD دو سوال در مورد ارتباط سلامت دهان و بدن پاسخ داده میشود که شامل :چرا سلامت دهان میتواند کل بدن را تحت تاثیر قرار بدهد؟ و دوم اینکه چرا عادت ساده ای مثل مسواک و استفاده از نخ دندان مهم تر از چیزی هستند که فکر میکنیم ؟

دهان دروازه ای برای بدن

باکتری هایی که در داخل دهان هستند میتوانند لثه هارا مستعد به عفونت کنند ، سیستم ایمنی با عفونت مقابله میکند در نتبجه لثه ها متورم میشوند . تورم و التهاب ادامه میابد مگر اینکه عفونت کنترل شود .
با گذشت زمان التهاب موجود در لثه و ترشحات آن، لثه و ساختار استخوانی اطراف دندان را تخریب میکند نتیجه اینکه بیماری لثه که پریودنتیت نامیده می شود ظاهر می گردد،
التهاب لثه همچنین میتواند مشکلاتی را در کل بدن ایجاد کند :

سلامت دهان و بیماری دیابت

ارتباط بین دیابت و بیماری لثه از قوی ترین ارتباطات بین بدن و دهان میباشد .
التهاب لثه توانایی بدن را برای کنترل قند خون تضعیف میکند . افراد دارای دیابت بدلیل کمبود هورمن انسولین در تنظیم قند خون مشکل دارند زیرا هورمن انسولین قند را به انرژی مورد نیاز تبدیل میکند . بیماری لثه مشکل دیابت را پیچیده تر میکند زیرا التهاب لثه توانایی بدن برای مصرف انسولین را تضعیف میکند .
در حقیقت بیماری لثه (پریودنتیت )و دیابت یک ارتباط دوطرفه دارند . قند بالای خون در افراد دیابتی شرایط خوبی را برای رشد عفونت مثل ،عفونت لثه ایجاد میکند .خوشبختانه افراد میتوانند از ارتباط و اثر گذاری دوطرفه این دو بیماری به نفع خودشان استفاده کنند :
کنترل یکی از آنها میتواند آن دیگری را کنترل کند .

 

سلامت دهان و بیماری قلبی

اگرچه به طور کامل دلیل ارتباط بین سلامت دهان و بیماری قلبی کشف نشده بدیهی است که بیماری لثه و بیماری قلبی ارتباط نزدیک به هم دارند . حدود ۹۱درصد بیماران قلبی مبتلا به پریودنتیت میباشند . در قیاس با ۶۶ درصد افراد که مبتلا به پریودنتیت هستند و بیماری قلبی ندارند .هر دو بیماری ریسک فاکتور های مشترکی دارند از جمله:رژیم غذایی نامناسب و اضافه وزن . بعضی بر این باور هستند که پریودنتیت نقش مستقیمی در ابتلا به بیماری قلبی دارد بدین صورت که التهاب در دهان باعث التهاب در عروق خونی میشود که میتواند یک عامل مهم برای حمله قلبی باشد عروق خونی ملتهب باعث میشود که جریان خون کمتری در آنها بین قلب و کل بدن در گردش باشد در نتیجه فشار خون بالا میرود . عامل دیگر دخیل در این مورد پلاکهای چربی است که از طریق عروق خونی ملتهب خارج و به سمت قلب و مغز حرکت و ایجاد سکته قلبی و مغزی میکند .

سلامت دهان و بارداری

نوزادانی که زود متولد میشوند یا با وزن کم بدنیا میآیند مشکلات سلامتی دارند از جمله مشکلات تنفسی ، قلبی و مشکل در یادگیری .فاکتورهایی زیادی میتواند در سلامت نوزاد نابالغ تاثیر گذار باشد. محققین به دنبال نقش احتمالی بیماری لثه در این امر میباشند . عفونت و التهاب به طور کلی با رشد و تکامل جنین در شکم مادر تداخل دارد .با وجودی که مردها بیشتر از زنها مبتلا به بیماری پریودنتیت میشوند اما تغییرات هورموني در طول بارداری میتواند بک عامل مستعد کننده برای ابتلا به بیماری پریودنتیت در زنها باشد ، بنابراین توصیه میشود قبل از دوران بارداری زنها معاینه کامل دهان و دندان بشوند.

سلامت دهان و استئوپروز

استئوپروز یا پوکی استخوان و بیماری پریودنتیت یک علامت مشترک دارند که تحلیل استخوان نام دارد. در مورد ارتباط بین این دو بیماری  هنوز بحث وجود دارد .
استئوپروز استخوانهای دراز بدن که در بازو و در پا وجود دارد تحت تاثیر میگذارد در حالی که بیماری لثه به استخوان فک حمله میکند . دیگر اینکه استئوپروز بر روی زن ها اثر میگذارد در حالی که پریودنتیت بیشتر در بین مردها شایع است.
بعضی تحقیقات نشان داده است که  زنهای دارای بیماری استئوپروز بیشتر از زنهای سالم به بیماری لثه مبتلا میشوند .محققان درحال اثبات این تئوری هستند که التهاب ایجاد شده توسط پریودنتیت میتواند استخوان رادر قسمت های دیگر بدن نیز تضعیف کند.

سلامت دهان و دخانیات

حذف دخانيات یکی از مهمترین کارهایی است که میتوانید برای سلامت دهان و بدن خود انجام دهید .احتمال ابتلا به بیماری لثه و پریودنتیت در فرد سیگاری ۳ برابر فرد غیر سیگاری است . نیکوتین موجود در دخانیات باعث انقباض عروق خونی میشود . این مسئله با توانایی لثه برای مقابله با عفونت تداخل دارد .مصرف دخانيات نه تنها در درمان مداخله ایجاد میکند بلکه جراحی های لثه را پیچیده تر و سخت تر میکند.

 

سلامت دهان و بیماری های مختلف

تاثیر سلامت دهان بر روی بدن یک مطالعه نسبتا جدید است . شرایط دیگری ک میتواند با سلامت دهان در ارتباط باشد عبارتند از
آرتریت روماتویید
درمان بیماری پریودنتیت نشان داده شده که باعث کاهش درد در بیماران مبتلا به آرتریت روماتویید میشود
بیماری تنفسی
بیماری پریودنتیت میتواند باعث وخیم تر شدن بیمارهای ذات الریه و بیماری ریوی مزمن، توسط افزایش میزان باکتری ها در ریه ها شود.
چاقی
دو مطالعه در مورد ارتباط چاقی و بیماری لثه ،نشان داده است که بیماری پریودنتیت در افراد چاق سریعتر پیشرفت میکند

نتیجه

حقیقت این است ک بدن و دهان از هم جدا نیستند . بدن میتواند دهان را تحت تاثیر قرار دهد و بر عکس
مراقبت صحیح از دندان و لثه میتواند به شما عمر طولانی تری دهد بدین صورت: مسواک زدن دوبار در روز صبح وشب ، استفاده از نخ دندان یکبار در شب و پیگیری چکاپ های منظم دندان پزشکی

source:
۲۰۱۲WebMD,LLC.All rights reserved
Reviewed by Steve Fresher, DDS on January 04,2012

دندان های سالم با رعایت پنج نکته مهم

۱-شاید فکر کنید بهترین دوست دندان ها مسواک است زیرا استفاده  روزانه از مسواک و نخ دندان ضروری می باشد ،اما واقعیت چیز دیگری است .اولین عامل دفاعی و مقاوم در برابر غذایی که در دهان می گذارید،بزاق دهان می باشد .بزاق یک ماده طبیعی ضد عفونی کننده دهان در برابر پوسیدگی دندان است.

 

پوسیدگی دندان توسط باکتر هایی که از قند موجود در مواد خوراکی تغذیه می کنند،بوجود می آید.باکتری ها ی مقیم دهان مواد قندی را تبدیل به اسید می کنند در حالیکه به دندان ها چسبیده اند.بزاق که یک دوست قدیمی دندان هاست با خاصیت شویندگی خود اثر این اسید تولید شده را کمرنگ و این پروسه را تعدیل می کند.
فردی که خشکی دهان دارد :بعنوان مثال در افرادی که در دراز مدت دارو مصرف می کنند.نقش بزاق در دهانشان کمرنگ می باشد و یا بعبارتی بزاق کافی ندارند درنتیجه بیشتردر معرض پوسیدگی دندانی هستند.
به این دسته از افراد با خشکی دهان پیشنهاد می شود تا آبنبات های بدون قند (محرک بزاق)یا بطری آب با خود همراه داشته باشند تا قبل از غذا خوردن با استفاده از آن ها محیط دهان خود را مرطوب نگه دارند تا به پروسه تعدیل اسید تولید شده کمک کنند.

۲-استفاده از اسنک ممکن است به دندان ها آسیب برساند

استفاده بی رویه از اسنک (میان وعده ها)که اغلب در محیط های کاری و بیرون از منزل استفاده می شود فقط به دلیل محتوای قند آن ها نیست بلکه چگونه از آن ها استفاده می کنید ،مهم است.هر چه بیشتر از مواد خوراکی حاوی قند استفاده کنید دندان ها بیشتر در معرض اسید تولید شده، دچار پوسیدگی می شوند.(تعدد مصرف)
بعبارتی برای دندان ها بهتر است تا یکبار و با حجم زیاد غذا بخورید (یکبار تولید اسید در دهان) تا چند بار و به میزا کم غذا خورده شود(چند بار تولید اسید و چند بار حمله به دندان)
در معرض قرار دادن دندان ها به اسید تولید شده توسط تعدد مصرف مواد خوراکی حاوی کربوهیدرات ،یعنی ضعیف تر کردن دندان و نرم کردن سطح دندان و در نهایت پوسیدگی پیشرونده که منجر به عصب کشی ویا با کمال تاسف کشیدن دندان می شود.

۳_استفاده بیش از حد از فلوراید

این که فلوراید یک ماده طبیعی است که مانع از پوسیدگی دندانی می شود ،شکی وجود ندارد..اما اینکه چه میزان فلوراید باید استفاده شود مهم می باشد.فلوراید در بعضی کشور ها در آب آشامیدنی وجود دارد همچنین فلوراید در دهانشویه ها و خمیر دندان ها نیز موجود است.در کشور آمریکا میزان فلوراید آب آشامیدنی را ۰/۷میلی گرم در لیتر توصیه می کنند.
فلوراید بیش از حد باعث ایجاد نقاط سفید رنگی بر روی دندان ها می شود که مشکلات زیبایی بوجود می آورد .
در کودکان زیر سه سال توجه داشته باشید میزان خمیر دندان به اندازه یه دانه برنج استفاده شود.
در بچه های بین سه تا شش سال اندازه خمیر دندان باید به اندازه یه نخود باشدتا از عواقب مسمومیت با فلوراید و تظاهرات دندانی آن جلوگیری شود.

۴- بعد از مسواک زدن خمیر دندان را بیرون بریزید ،اما لازم و ضروری نیست دهان خود را بشوئید.

می توانید بعد از مسواک دهان خود را بشوئید اما هرچه بیشتر فلوراید خمیر دندان در مجاورت دندان ها قرار گیرد،تاثیر بیشتری در جلوگیری از پوسیدگی دندانی دارد.همانطور که بعد از فلوراید تراپی توسط دندانپزشک ،شما از خوردن و آشامیدن تا نیم ساعت بعد از کار انجام شده بر حذر خواهید شد.

۵_دندان های شما می تواندنشانه ای از سلامت کلی بدن شما باشد

یک نفر از هفت نفر بزرگسال بین سنین۳۵ تا ۴۴سال بیماری لثه ای دارد .برای سنین بالاتر از ۶۵ سال این میزان به یک نفر از چهار نفر می رسد.
پوسیدگی دندانی و عفونت های دیگر در دهان ممکن است با بیماری هایی مانند بیماری قلبی ،سکته و دیابت ارتباط داشته باشد..خیلی از افراد نمی دانند که هرچه بیماری لثه پیشرفته تر داشته باشند بیماری قلبی پیشرفته تر خواهند داشت.همچنین این افراد کودکان نارس و کودکان با وزن کم بدنیا می اورند.یک گروه از افرادی که بیماری لثه پیشرفته تر دارند افراد مبتلا به دیابت هستند.

امید است با مطالعه این مقاله  به نقش و اهمیت بزاق دهان و بطور کلی سلامت عمومی خود توجه لازم داشته باشیم.

منبع:

۲۰۱۵ WebMD

اثر کلسیم بردندان و استخوان

کلسیم مهمترین ماده در بدن برای تقویت استخوان و دندان شناخته شده است.در حقیقت این ماده در بدن بیشتر در استخوان ها و دندان ها ذخیره می شود.زمانی که استخوانی شکسته یا تغییر شکل می یابد، کلسیم به تشکیل استخوان جدید بویژه در طول رشد و تکامل فرد کمک فراوانی می کند.۹۰ درصد اسکلت استخوانی بدن انسان تا پایان نوجوانی یعنی ۱۹ سالگی کامل می شود.بنابراین اگر کودکان کلسیم کافی دراین مدت دریافت نکنند طبق نظر سازمان NICHD)national institute of child health and human development)کودکان در معرض بیماری استئوپروز  و دیگر بیماری های استخوانی که در آن استخوان ها شکننده می شوند،قرار می گیرند.جلوگیری از بیماری استئوپروز و دیگر بیماری های استخوانی بایددر سنین خردسالی اقدام شود. جذب کم کلسیم در این دوران باعث بروز مشکلات جدی تری در آینده خواهد شد.کودکان معمولا کلسیم کافی دریافت نمی کنند بدین دلیل که آن ها نوشیدنی های غیر الکلی و آب میوه های غیر طبیعی را بر مصرف شیر ترجیح می دهند.در حالیکه شیر سرشار از کلسیم و ویتامین D می باشد.بهمین دلیل آمار شکستگی استخوان در بچه ها و نوجوانان رو به افزایش است.همچنین تحقیقات نشان داده است که کمبودهای تغذیه ای کلسیم ،فسفر،ویتامینA,C,D اغلب می توانند باعث هیپوپلازی مینای دندان شوند که در آن مینای دندان بطور ناقص تشکیل شده و از نظر ساختاری خلل وفرج دارد.بعبارتی به اندازه لازم و کافی محکم نیست ،بنابراین نسبت به دندان های بدون نقص بیشتر دچار پوسیدگی می شوند. انجمن متخصصین آمریکا مقدار کلسیم روزانه را برای رده های سنی مختلف بدین گونه مشخص می کند؛

۲۱۰میلی گرم برای نوزادان تا ۶ ماهگی

۲۷۰ میلی گرم برای کودکان ۶ ماه تا یک سال

۵۰۰ میلی گرم برای سنین ۱ تا ۳ سال

۸۰۰ میلی گرم برای بچه های ۴ تا ۸ سال

۱۳۰۰ میلی گرم برای سنین ۹ تا ۱۸ سالگی

این مرکز ،شیر کم چرب یا فاقد چربی را بعنوان منبع غذایی کلسیم عنوان می دارد که شامل کلسیم و ویتامین D می باشد همچنین شیر حاوی  ویتامین های A ،B12 ،پتاسیم و منیزیم و پروتئین می باشد که برای رشد استخوان و دندان ضروری اند .

اگر فرزند شما علاقه ای به خوردن شیر ندارد می توانید از دیگر منابع غذایی که در  زیر عنوان شده، به او بدهید.در اینجا مقایسه ای بین محتوای کلسیم مواد غذایی مختلف نشان داده شده است؛

یک فنجان شیر، ۳۰۰ میلی گرم کلسیم دارد

۱/۲فنجان بروکلی، ۳۵ میلی گرم کلسیم دارد

۱/۲ فنجان اسفناج، حاوی ۱۲۰ میلی گرم کلسیم می باشد

بروکلی

بروکلی

۱٫۵ اونس پنیر چدار، ۳۰۰ میلی گرم کلسیم دارد

۸ اونس ماست کم چرب ،۳۰۰ تا ۴۱۵ میلی گرم کلسیم دارد

یک فنجان از آب پرتقال غنی شده با کلسیم، ۳۰۰ میلی گرم کلسیم دارد.

 

 

یک اونس تقریبا برابر ۲۸ گرم می باشد

پنیر چدار یک پنیر سفت متمایل به زرد رنگ است که از شیر گاو تهیه می شود

 

غذاهایی که سرشار از کلسیم هستند عبارتند از؛

ساردین که یک نوع ماهی دریایی است که ۳ اونس از ساردین حاوی ۳۲۵ میلی گرم کلسیم می باشد.

سبزی آروگولا که  جزو سبزیجات برگ دار است و منشا مدیترانه ای دارد و امروزه در تمام دنیا در سالاد و پیتزا و..استفاده می شود .این سبزی از نظر ویتامین ها و کلسیم غنی می باشد.ترکیب اروگولا (۱ فنجان )با پنیر پارمیسان(۳ قاشق چایخوری) و خلال بادام(۱۲ عدد بادام) بعنوان سالاد ،حاوی ۲۱۵ میلی گرم کلسیم می باشد.

ماهی ساردین

ماهی ساردین

آروگولا حاوی کلسیم

آروگولا حاوی کلسیم

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

پنیر پارمیسان

پنیر پارمیسان

۲عدد انجیر تازه شامل ۶۲ میلی گرم کلسیم می باشد.

بنابراین تا سنین قبل از ۱۹ سالگی ارزش کلسیم برای استخوان ها و دندان ها بسیار حیاتی می باشد و دریافت کم کلسیم علاوه بر مشکلات استخوانی در رشد و تکامل دندان ها ی شیری و دائمی اختلال ایجاد می کند که این خود باعث ضعیف شدن دندان ها و خطر پوسیدگی دندانی را افزایش خواهد داد.قابل ذکر است که مصرف کلسیم بعد از سن نوجوانی نیز حیاتی است و طی مراحل متفاوتی در سلامت دندان ها و استخوان ایفای نقش می کند.

Source:

Web MD

 

 

خشکی دهان و بیماری های دهان و دندان

بزاق دهان برای مرطوب نگاه داشتن دهان لازم و ضروری است و همچنین باعث شستشوی دهان و هضم غذا می شود.بعلاوه بزاق نیاز است تا از عفونت متاثر از باکتری ها و قارچ های دهان جلوگیری کند.زمانی که بزاق دهان به اندازه کافی ترشح نشود فرد دچار خشکی دهان یا گزرستومی می شود.

عواملی که باعث خشکی دهان یا گزرستومی می شوند

-عوارض جانبی بعضی داروها،مانند داروهای به کار رفته در درمان:افسردگی،اضطراب،درد ، آلرژی سرماخوردگی ،چاقی ،آکنه، اپی لپسی یاصرع، فشار خون ، اسهال، استفراغ ،ناراحتی های روحی روانی(سایکولوژی)، آسم، بیماری پارکینسون، بی اختیاری ادرار.همچنین خشکی دهان می تواند به علت مسکن ها و شل کننده های عضلانی باشد.

 

prescription_medications_that_cause_dry_mouth
-عوارض جانبی درمان های خاصی مانند رادیو تراپی به ناحیه سر و گردن که باعث آسیب غدد بزاقی و کم شدن بزاق می شود و درمان های شیمی درمانی برای سرطان
-عوارض جانبی عفونت ها و بیماری های مشخص؛خشکی دهان می تواند در اثر شرایط پزشکی خاصی ایجاد شود مانند:ایدز، بیماری آلزایمر، آنمی، آرتریت روماتوئید، فشار خون، پارکینسون، سکته ، اوریون
-آسیب عصب؛ که میتواند در اثر صدمه به ناحیه سر وگردن طی حادثه یا جراحی ایجاد شود که باعث خشکی دهان می شود
-کم شدن آب بدن یا دهیدراتاسیون؛ مثلا در مواقع تب، تعریق زیاد،تهوع، اسهال، از دست دادن خون و سوختگی که همه این موارد باعث خشکی دهان می شوند
-جراحی و برداشتن غدد بزاقی

 

۱
-عادات نادرست؛دخانیات یا تنباکو جویدنی می تواند ترشح بزاق را تحت تاثیر بگذارد و خشکی دهان را تشدید کند.تنفس با دهان باز به مدت طولانی نیز باعث خشکی دهان می شود.

علائم خشکی دهان:

alaem1

شیار لب

_احساس چسبندگی وخشکی در دهان
_تشنگی زیاد
_زخم های دهانی،خشکی و ترک پوست گوشه لب،ترک و شکاف روی لب ها
_احساس خشکی گلو
_احساس سوزش روی زبان
_زبان خشک و قرمزو شکاف دار
_مشکل در صحبت کردن یا چشیدن طعم غذا، مشکل در جویدن و قورت دادن
_گرفتگی صدا،خشک بودن مجاری بینی،گلودرد
_بوی بد دهان

خشکی دهان چه مشکلاتی را بوجود می آورد؛

 

علاوه بر علائم ذکر شده بالا،مهمترین و مخربترین عوارض خشکی دهان ،بالا بردن ریسک ابتلا به بیماری های لثه و پوسیدگی دندانی،عفونت های دهان مثل :برفک دهانی می باشد.همچنین افراد با خشکی دهان به سختی می توانند از دندان مصنوعی استفاده کنند.

alaem

درمان خشکی دهان؛

اگر احتمال می دهید خشکی دهان مربوط به دارو های مصرفی خاص شما باشد از دکتر خود بخواهید دوز دارو را تنظیم کند و یا یک داروی دیگر بدون عوارض خشکی دهان برایتان تجویز کند.همچنین پزشک ممکن است یک دهانشویه برایتان تجویز کند تا محیط دهان را مرتب مرطوب نگاه دارید.اگر این روش موثر واقع نشد، ممکن است دارویی برای تحریک و ترشح بیشتر بزاق برای شما تجویز شود.

بعلاوه فرد با خشکی دهان می تواند ار روش های زیر استفاده کند تا به جریان بزاق دهان کمک کند؛
_ابنبات های بدون شکر یا ادامس های بدون قند استفاده کنید
_در طول روز آب فراوان بنوشید
_با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک کنید و از دهانشویه فلوراید دار استفاده کنید و بطور مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید
_از راه بینی تنفس کنید نه از راه دهان تا جای امکان
_از دستگاه بخار ساز در داخل اتاق خود استفاده کنید تا هوا را مرطوب نگاه دارد
-همچنین جایگزین های بزاق(بزاق مصنوعی) نیز به جریان بزاق کمک می کنند ،  آن ها را باید با مشورت دندانپزشک خود تهیه نمائید.

SOURCES:
FDA: “Dry Mouth? Don’t delay Treatment.”
Columbia University College of Dental Medicine: “Xerostomia (Dry Mouth).”
Academy of General Dentistry: “Correct Diagnosis Provides Relief for Dry Mouth Sufferers.”
Reviewed by Michael Friedman, DDS on August 25, 2014
© ۲۰۱۴ WebMD, LLC. All rights reserved.

رادیوتراپی و بیماری های دهان و دندان

پرتو درمانی یک روش استاندارد درمانی برای بیماران با سرطان ناحیه سر و گردن می باشد.خشکی دهان و کم شدن جریان بزاق از شایعترین عوارض دهانی بیماران در طول مدت رادیوتراپی و بعد از آن می باشد .این دسته از بیماران با خشکی دهان مزمن، در معرض خطر پوسیدگی دندانی و دمینرالیزاسیون دندان قرار می گیرند.بدین صورت که به علت کمبود بزاق، خاصیت تمیز کنندگی و شستشوی بزاق در دهان وجود ندارد و وجود مخاط دهان ملتهب و دردناک در این بیماران ،عمل جویدن فرد را محدود می کند و شخص به ناچار به رژیم غذایی نرم روی می آورد که خود باعث تشکیل پلاک میکروبی بر روی دندان ها می شود.

همچنین از دیگر عوارض جدی ایجاد شده در اثر رادیوتراپی می توان به آسیب وارده به بافت مخاط دهان (لثه، زبان، گونه، کام….)استخوان فک ،عضلات مخصوص جویدن و دندان ها اشاره کرد که باعث التهاب و زخم بافت دهان و متعاقب آن عفونت مخاط دهان، از دست رفتن حس چشایی ،تریسموس یا انقباض عضلات فک و ازبین رفتن بافت استخوانی فک می شوند.التهاب مخاط دهان و حس چشایی از دست رفته در اثر رادیوتراپی، بعد از اتمام این پروسه درمانی ، قابل برگشت می باشند، در حالیکه خشکی دهان اساسا غیر قابل برگشت است .قابل ذکر است، ریسک پوسیدگی پیشرونده با شروع سریع و عفونت استخوان ،یک تهدید جدی برای تمام طول عمر فرد می باشد.لذا آگاهی رساندن به این گروه بیماران برای مشارکت در برنامه های پیشگیری و درمانی دهان و دندان قبل و بعد از رادیوتراپی، از برترین و مهمترین موضوعات زندگی افراد تحت درمان رادیوتراپی می باشد. اگر اقدامات پیشگیری به کار برده نشود،فرد تمام دندان های خود را در مدت کوتاهی از دست می دهد.

پوسیدگی دندان

اثرات کاربرد ژل فلوراید در بیماران تحت درمان بارادیوتراپی مبتلا به سرطان ناحیه سر و گردن

کاربرد ژل فلوراید روزانه یک روش استاندارد برای بیماران مبتلا به خشکی دهان متعاقب رادیوتراپی در نظر گرفته شده است.از آنجایی که پوسیدگی دندانی یک بیماری چند فاکتوری می باشد .توصیه می شود افراد رادیوتراپی شده باید درمان های دهان و دندان خود را به صورت مجزا و طبق برنامه زمانی خاصی دریافت کنند تا ریسک پوسیدگی و پیشرفت آن توسط دندانپزشک مشخص شده و متعاقبا راهنمائی ها و درمان های لازم برای داشتن دهان و دندان هایی سالم تر را دریافت کنند .مراقبت های دهانی که شامل استفاده از فلوراید باشند، می تواند این ریسک پوسیدگی را کاهش دهد اما شیوع پوسیدگی در اثر کاهش بزاق که توسط رادیوتراپی ایجاد می شود را از بین نمی برد.این بیماران می توانند از جایگزین های بزاق(بزاق مصنوعی) نیز استفاده کنند که در حقیقت محیط دهان را مرطوب نگاه می دارند .بنابراین درمان های فلوراید و بهداشت دهانی دقیق از ضروریات این اقدامات پیشگیرانه می باشد.

ملاحظات دندانپزشکی در بیماران تحت درمان رادیوتراپی و شیمی درمانی

سلامت دهان و دندان در بیماران با سرطان ناحیه سر و گردن که پرتو درمانی می شوند بطور وسیع و شدیدی به مخاطره می افتد.بنابرابن یک پروتکل درمانی جامع و کاملی نیاز است تا این گروه بیماران قبل از اقدام برای پرتو درمانی ،از نظر سلامت دهان و دندان تحت درمان قرار گیرند.مانند:تغذیه مناسب ، به کار گیری روش هایی موثر برای بهداشت دهان و دندان و تشخیص و درمان زودهنگام زخم های دهانی.
هر گونه درمان لازم که باعث کاهش عوارض دهانی در طول مدت رادیوتراپی و بعد از آن می شود باید یک ماه قبل از اقدام برای رادیوتراپی ،توسط دندانپزشک انجام شود. همچنین یک برنامه منظم برای بهداشت دهان بیمار آغاز شود که تاکید در پی گیری آن توسط بیمار باشد.

ملاحظات بهداشت دهان و دندان پس از رادیوتراپی

بیماران باید بهداشت دهان و دندان را طبق برنامه داده شده ،جدی بگیرند و دنبال کنند ،بعلاوه از دستورات و توصیه های زیرنیز پیروی کنند:
-مسواک برقی قابل قبول است ،اگر بیمار بدون آزردگی دهان می تواند از آن استفاده کند.
-مسواک های دستی نوع نرم
-دو تا سه بار در روز مسواک کنند
-دهانشویه زیاد استفاده شود
– انتخاب خمیر دندان بسته به بیمار است.نوع بدون طعم آن ها بهتر تحمل می شود بخصوص در موارد التهاب مخاط دهان..
-فلوراید توصیه می شود
-از نرمال سالین یا آب استفاده شود به جای خمیر دندان ،(زمانی که خمیر دندان دهان را تحریک می کند).
-یک بار در روز از نخ دندان استفاده شود
-دهانشویه های بدون طعم یا خنثی استفاده شود مثل آب نمک(نرمال سالین) و یا محلول بی کربنات سدیم
-دهانشویه می تواند هر دو تا چهار ساعت تکرار شود طبق نیاز، تا ناراحتی و درد مخاط دهان بهبود یابد
-از فلوراید ها بصورت ژل سدیم فلوراید خنثی ۱٫۱% یا ژل استانوس فلوراید۰٫۴% که با مسواک می تواند استفاده شود به مدت دو تا سه دقیقه استفاده و سپس دهان شسته شود .یک بار در روز کافی می باشد
-دهانشویه ای آنتی میکروبیال ( ضد میکروبی)مانند:
– دهانشویه کلرهگزیدین۰٫۱۲%تا۰٫۲% برای زخم های حاد لثه ای
-برای مدت یک تا دو دقیقه دهانشویه و سپس دهان خالی شود.می تواند دو تا چهار بار در روز انجام شود.بسته به شدت بیماری لثه ای دارد.

SOURCE :WebMD Public Information from the National Cancer Institute

adiation-related damage to dentition.

Kielbassa AM, Hinkelbein W, Hellwig E, Meyer-Lückel H.

Lancet Oncol. 2006 Apr;7(4):326-35. Review.

PMID: 16574548

Dental demineralization and caries in patients with head and neck cancer.

Deng J, Jackson L, Epstein JB, Migliorati CA, Murphy BA.

Oral Oncol. 2015 Jul 18. pii: S1368-8375(15)00256-0. doi: 10.1016/j.oraloncology.2015.06.009. [Epub ahead of print] Review.

PMID: 26198979

Management of the oral sequelae of cancer therapy.

Jones DL, Rankin KV.

Tex Dent J. 2012 May;129(5):461-8.

PMID: 22779202

Effects of compliance with fluoride gel application on caries and caries risk in patients after radiation therapy for head and neck cancer.

Epstein JB, van der Meij EH, Lunn R, Stevenson-Moore P.

Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod. 1996 Sep;82(3):268-75.

PMID: 8884824

[Caries prevention in radiotherapy of the head-neck area].

Nilles A, Stoll P.

Laryngorhinootologie. 1992 Nov;71(11):561-3. German.

PMID: 1463563